زبان فارسی یکی از زبان‌هایی است که تفاوت زیادی میان گفتار روزمره و نوشتار رسمی دارد. در شبکه‌های اجتماعی، بیشتر کاربران از زبان محاوره‌ای استفاده می‌کنند؛ در حالی که متون دانشگاهی، اداری و خبری به شکل رسمی نوشته می‌شوند. همین تفاوت باعث شده نیاز به ابزاری برای تبدیل متن رسمی به محاوره‌ای یا برعکس به شدت احساس شود. PersianEase یک پروژه هوش مصنوعی نوآورانه است که با استفاده از مدل T5 این امکان را فراهم می‌کند تا متن‌ها به‌صورت خودکار میان سبک رسمی و محاوره‌ای جابه‌جا شوند.

PersianEase چیست؟

PersianEase یک مدل هوش مصنوعی فارسی است که بر پایه معماری T5 طراحی و برای وظیفه تغییر سبک نوشتار فارسی آموزش دیده است. این مدل به‌طور خاص برای تبدیل متن محاوره‌ای به رسمی و همچنین برعکس، یعنی ساده‌سازی یا محاوره‌ای‌کردن متن رسمی، توسعه یافته است. پژوهشگران برای آموزش این مدل از دیتاست Mohavere استفاده کرده‌اند؛ مجموعه‌ای ارزشمند که توسط محققان ایرانی در سال 2022 ساخته شد و شامل جفت‌متن‌های رسمی و غیررسمی است.

اهمیت تغییر سبک نوشتار فارسی

وجود دو سبک متفاوت نوشتار در فارسی، چالش‌های زیادی برای کاربران و سامانه‌های پردازش متن ایجاد کرده است. بسیاری از ابزارهای پردازش زبان طبیعی فارسی نمی‌توانند به‌درستی متون محاوره‌ای را تحلیل کنند. از سوی دیگر، در تولید محتوای رسمی، بازنویسی جملات محاوره‌ای به سبک استاندارد زمان‌بر است. به همین دلیل ابزار NLP فارسی مانند PersianEase اهمیت ویژه‌ای دارد؛ چرا که می‌تواند شکاف میان این دو سبک را از طریق یادگیری ماشین پر کند.

معماری و نحوه آموزش مدل

مدل PersianEase بر اساس T5 Transformer طراحی شده است. T5 یا Text-To-Text Transfer Transformer یکی از مدل‌های قدرتمند گوگل است که وظایف مختلف NLP را در قالب تبدیل متن به متن انجام می‌دهد. تیم توسعه PersianEase این مدل را روی دیتاست Mohavere فاین‌تیون کرده تا قادر باشد سبک متن ورودی را تغییر دهد.

  • ورودی: متن رسمی یا محاوره‌ای
  • خروجی: نسخه بازنویسی‌شده همان متن در سبک مقابل

نمونه کاربردها

۱. در شبکه‌های اجتماعی

مدیران صفحات می‌توانند متون رسمی را به‌صورت خودکار به زبان ساده و قابل فهم برای کاربران بازنویسی کنند.

۲. در حوزه آموزش

معلمان یا مدرسان می‌توانند متون تخصصی را با کمک مدل هوش مصنوعی فارسی به زبان محاوره‌ای تبدیل کنند تا دانش‌آموزان راحت‌تر مفاهیم را درک کنند.

۳. در تولید محتوا

وب‌سایت‌ها یا خبرگزاری‌ها می‌توانند محتوای محاوره‌ای کاربران را به شکل رسمی بازنویسی کنند تا برای چاپ یا انتشار مناسب شود.

۴. در چت‌بات‌ها و دستیارهای هوشمند

یک ابزار NLP فارسی مانند PersianEase می‌تواند به چت‌بات‌ها کمک کند تا بسته به شرایط با کاربر به زبان رسمی یا محاوره‌ای صحبت کنند.

شیوه استفاده از PersianEase

برای استفاده از این مدل کافی است یک متن رسمی یا محاوره‌ای را وارد کنید. PersianEase خروجی را در قالب بازنویسی‌شده برمی‌گرداند. در نسخه فعلی، مدل به‌صورت متن‌باز در گیت‌هاب منتشر شده و توسعه‌دهندگان می‌توانند آن را با کتابخانه‌های یادگیری ماشین مثل PyTorch یا TensorFlow بارگذاری و استفاده کنند.

نمونه کد ساده برای بارگذاری مدل:

from transformers import AutoTokenizer, AutoModelForSeq2SeqLM

tokenizer = AutoTokenizer.from_pretrained("persian-t5-formality-transfer")
model = AutoModelForSeq2SeqLM.from_pretrained("persian-t5-formality-transfer")

text = "میخوام بدونم امروز هوا چجوریه؟"
inputs = tokenizer(text, return_tensors="pt")
outputs = model.generate(**inputs, max_length=50)
print(tokenizer.decode(outputs[0], skip_special_tokens=True))

در این مثال، یک جمله محاوره‌ای وارد می‌شود و خروجی آن به شکل رسمی بازنویسی خواهد شد.

مزایا و قابلیت‌ها

  • پشتیبانی از هر دو جهت تبدیل (رسمی → محاوره‌ای و محاوره‌ای → رسمی)
  • مبتنی بر مدل‌های قدرتمند ترنسفورمر
  • آموزش‌دیده بر روی دیتاست تخصصی زبان فارسی
  • متن‌باز بودن و امکان توسعه بیشتر توسط جامعه تحقیقاتی

محدودیت‌ها و چالش‌ها

PersianEase هرچند یک گام مهم در مسیر پردازش زبان طبیعی فارسی محسوب می‌شود، اما محدودیت‌هایی هم دارد:

  • کیفیت خروجی ممکن است در متونی با اصطلاحات عامیانه یا تخصصی پایین بیاید.
  • نیاز به دیتاست‌های گسترده‌تر برای بهبود دقت مدل وجود دارد.
  • برای کاربردهای تجاری نیازمند بهینه‌سازی و تست بیشتر است.

آینده PersianEase

پیش‌بینی می‌شود با گسترش دیتاست‌ها و افزایش توان محاسباتی، PersianEase به یک ابزار کلیدی در حوزه تغییر سبک نوشتار فارسی تبدیل شود. ادغام آن با اپلیکیشن‌های پیام‌رسان، ابزارهای تولید محتوا و سیستم‌های آموزشی می‌تواند تجربه کاربران فارسی‌زبان را متحول کند.

جمع‌بندی

PersianEase یک مدل هوش مصنوعی فارسی نوآورانه است که بر پایه T5 توسعه یافته و توانایی تبدیل متن رسمی به محاوره‌ای و همچنین تبدیل متن محاوره‌ای به رسمی را دارد. این ابزار با پر کردن شکاف میان دو سبک نوشتاری زبان فارسی، گامی بزرگ در راستای توسعه ابزار NLP فارسی و کاربردهای گسترده در آموزش، رسانه و فناوری‌های تعاملی محسوب می‌شود.